“23h12. Une station-service le long de l’autoroute, une nuit d’été. Si on compte le cheval mais qu’on exclut le cadavre, quatorze personnes sont présentes à cette heure précise.” De openingsalinea van Kérozène (2022) van de Belgische Adeline Dieudonné maakt nieuwsgierig. Wat doen 13 mensen, een paard en een lijk ‘s avonds laat bij een benzinestation? Het plaatje op de voorkant, van een vrouw die naast een jerrycan op het brandende dak van een tankstation staat, doet weinig goeds vermoeden. Het plaatje is wel erg cartoonesk. Dat zou erop kunnen duiden dat we het verhaal niet al te serieus moeten nemen.

Het is lastig om Kérozène samen te vatten. Het is eigenlijk een collectie korte verhalen, die de schrijfster losjes samengebracht heeft bij een benzinestation. Ze vertelt in een interview dat ze voor die plek heeft gekozen omdat daar mensen van diverse pluimage samenkomen. Iedereen heeft immers brandstof nodig om te kunnen rijden. Bovendien is het een tankstation in een bos, laat in de avond, wie weet wat voor figuren daar op die tijd allemaal langskomen.

Tja, de figuren die langskomen lijken niet bepaald uit het leven gegrepen. Zo is er paaldanseres/influencer Chelly, die haar man vermoordt als zijn gezeur haar verveelt. Of Olivier, die zijn oma ophaalt om haar onder te brengen in een verzorgingstehuis. Er zijn vooral veel verhalen waarin het over seks gaat: Loïc is speciaal bij de wegenwacht gaan werken om ’s nachts vrouwen te “helpen”, fotomodel Victoire is aangerand door een dolfijn en ga zo maar door. De term “absurdisme” kwam vrij snel bij me op toen ik het boek las.

De kritieken op het boek zijn niet mals. Dieudonné’s debuut uit 2018, La vraie vie, werd over het algemeen heel goed ontvangen en is goed verkocht. Ook die roman is erg naargeestig. Het gaat over een jong meisje dat opgroeit in een gezin met een tirannieke vader die geobsedeerd is door jagen op wilde dieren. Kérozène wordt echter over het algemeen de grond in geboord, bijvoorbeeld door een panel van schrijvers en literatuurkenners in een Frans radioprogramma over boeken. Daar vond men het absurdisme en geweld in de eerste roman van Dieudonné nog wel gepast, maar in Kérozène wordt het smakeloos gevonden.

Waarom zou je deze vunzigheid dan lezen? Welnu: je hoeft niet het hele boek te lezen. Aangezien het oorspronkelijk een verhalenbundel was, kun je er ook voor kiezen om losse verhalen te lezen. “Red Apple” bijvoorbeeld, over een getraumatiseerde pony. Of het prachtige verhaal “Alika”, over een Filipijnse nanny die met haar oppasgezin meegaat op wintersport. Docent Cees schrijft op de website Scholieren.com dat het boek waarschijnlijk niet zo geschikt is voor scholieren. Hij schreef een goede analyse van het boek, waarover hij best positief is. Dieudonné zegt zelf dat ze houdt van puberale humor die net een beetje over de rand gaat. En het is wel “iets” in de literatuur. Wat te denken van de Italiaanse stroming “I giovani cannibali” met o.a. Niccolò Ammaniti waarin trash tot een kunstvorm wordt verheven? 

Het recentste boek van Dieudonné heet Reste (2023) en gaat over een minnares die geen afstand kan doen van haar minnaar als die plotseling overlijdt tijdens een romantisch weekendje. Als ze erkent dat hij dood is en de benodigde stappen zet (begrafenisondernemer bellen, familie inlichten etc.) is zij haar geliefde echt kwijt. In een vlaag van wanhoop neemt ze de dode dan maar mee in haar achterbak. Ook dat boek is absurd en morbide, maar het verhaal loopt minder uit de hand dan sommige verhalen in Kérozène. Bij Radio France is men er dan ook een stuk minder negatief over. Nee, Kérozène is niet ieders smaak en ik zou zeker niet aanraden om het hele boek klassikaal te gaan lezen. Toch is Adeline Dieudonné een belangrijke stem in de hedendaagse Franstalige literatuur en zijn sommige verhalen uit het boek heel toegankelijk voor jonge lezers. Leg het dus niet zomaar weg.

Adeline Dieudonné (2022), Kérozène, Paris, 200 p.