Marie-France is een oudere, Parijse dame met een prachtige woning aan de voet van de Eiffeltoren. Haar volwassen zoons zijn het huis uit en ze is al een tijdje weduwe, maar ze heeft een bloeiend sociaal leven en is erg betrokken bij de maatschappij. Als ze op de radio een reportage hoort over de organisatie Singa, is ze direct enthousiast. Deze organisatie koppelt vluchtelingen aan burgers om ze op weg te helpen in de Franse maatschappij. Mensen die dat willen, kunnen zelfs iemand in hun huis opnemen. Marie-France besluit dat te doen. En dan wordt Mohammad haar nieuwe huisgenoot.
Een van de zonen van Marie-France is de schrijver en cineast Benoit Cohen. Hij heeft het verhaal van Mohammad en zijn moeder opgeschreven in Mohammad, ma mère et moi (2018). Hij schrijft soepel en weet de aandacht goed vast te houden met cliffhangers: ik had het boek in twee dagen uit. Je ziet de film al voor je tijdens het lezen. Die film is er inderdaad gekomen: Ma France à moi, ook van Benoit Cohen, kwam uit in 2023.
Het verhaal van Mohammad is ook wel boek- en filmwaardig. Hij groeide op als Afghaanse vluchteling in Iran. In zijn tienertijd werd het in Iran ook te gevaarlijk voor de Afghaanse minderheid waar zijn familie toe behoort en verhuisde de familie terug naar Afghanistan. Daar moest Mohammad al snel aan het werk om geld te verdienen voor het gezin. Hij werkte o.a. als tolk voor het Franse leger. Gevaarlijk werk, zo aan het front! Het verdiende wel goed. Tolken waren echter in Afghanistan al snel niet meer veilig. Mohammad vreesde voor zijn leven en vluchtte naar Sri Lanka, waar hij op het strand moest leven. Gelukkig lukt het hem naar Frankrijk te reizen. De opvangplek waar hij daar moet verblijven is absoluut ongeschikt en hij is dan ook heel blij dat hij bij Marie-France terecht kan. De veilige plek die ze biedt, haar luisterend oor en vooral haar goed gevulde adresboekje zorgen ervoor dat Mohammad verder geholpen wordt.
De titel van het boek is drieledig en dat is terug te zien in het verhaal. Cohen verbindt het verhaal van Mohammad met dat van zijn ouders en van hem. Cohen senior vluchtte van Tunesië naar Frankrijk en wist uit het niets een zeer succesvol kledingmerk te starten en Benoit emigreerde naar de VS, juist op het moment dat Trump voor de eerste keer was gekozen en migranten niet meer zo welkom waren in het land of the free. Cohen wisselt soepel tussen de verhalen en de plaatsen.
Mohammad wordt een succesverhaal, maar Cohen is ook eerlijk over de moeilijke kanten van Mohammads integratie in Frankrijk. Hoewel Marie-France en Mohammad vriendschappelijk met elkaar omgaan, blijft toch altijd duidelijk dat zij de gever is en hij de ontvanger. Mohammad heeft last van depressie en angsten en vindt het lastig om empathie te tonen. En natuurlijk mist hij zijn familie en zijn vertrouwde omgeving.
Mohammad, ma mère et moi is literaire non-fictie die ik zeker zou aanraden aan beginnende lezers. Het taalgebruik is niet moeilijk en het verhaal is prachtig.
Benoit Cohen (2018), Mohammad, ma mère et moi, Paris, 279 p.