Un soir de décembre – Delphine de Vigan en Crime parfait/Les mauvaises lectures – Eric-Emmanuel Schmitt

Zodra zijn debuutroman verschijnt, krijgt Matthieu Brin fanmail. De meeste post is weinig opvallend, maar één envelop springt eruit, omdat die handgeschreven is. Matthieu opent de envelop en leest de brief. Die twee handelingen blijken zijn leven te veranderen. 

Er is veel literatuur geschreven over schrijvers en hun lezers. Kostelijk is bijvoorbeeld Une forme de vie (2010) van Amélie Nothomb, over de correspondentie tussen de schrijfster en een Amerikaanse soldaat in Irak, die geïnspireerd door de schrijfster obstructie wil plegen. Nee, dan is Un soir de décembre van Delphine de Vigan een stuk braver. Matthieu Brin, in het dagelijks leven schrijver van teksten voor kledingcatalogi, getrouwd en vader van twee zoontjes, debuteert als schrijver en krijgt brieven van lezers. Daarbij zitten ook brieven van een vroegere geliefde. Matthieu raakt daarvan zodanig in de ban, dat zijn huwelijk het begeeft.

Wellicht heeft Le Livre de Poche in het kielzog van De Vigans succesroman D’après une histoire vraie (2015, winnaar van de Prix Renaudot en van de Prix Goncourt des lycéens) een oudere roman van de plank gehaald en heruitgegeven. Hoewel het geen slecht boek is, is het verhaal nogal schematisch en veel minder gelaagd en spannend dan D’après une histoire vraie, dat veel vernuftiger in elkaar zit.

Uitgeverij Magnard heeft een mooie serie “Classiques & contemprorains”, met literaire teksten voorzien van toelichting en vragen voor scholieren. In Crime parfait/Les mauvaises lectures zijn twee verhalen van Eric-Emmanuel Schmitt afgedrukt die vallen onder “récits policiers” (detectives) en “nouvelles à chute” (verhalen met een plottwist). “Crime parfait” gaat over een vrouw die op het eerste gezicht zonder aanwijsbare reden haar echtgenoot van een berg duwt. In de loop van het ietwat onwaarschijnlijke verhaal wordt duidelijk waarom ze dat heeft gedaan. Interessanter is “Les mauvaises lectures”, over een lezer die zo in de ban raakt van een boek dat hij een misdaad begaat. Deze man, Maurice, verafschuwt literatuur, maar leest heel veel non-fictie. Als hij met zijn nicht op vakantie gaat, heeft Maurice commentaar op zijn nicht, die in de supermarkt een bestseller koopt van Chris Black (geïnspireerd door ene Dan Brown?). Et ce titre, La Chambre des noirs secrets, difficile de trouver plus con, non? Maar ja, in een onbewaakt ogenblik begint hij in het boek en raakt hij verslingerd aan het verhaal van FBI-agente Eva Simplon. En dan is het einde zoek. Schmitt heeft aan 50 pagina’s genoeg om een onderhoudend verhaal te vertellen met een verrassende wending. Je ziet hoe Maurice verandert van een betweter in een bescheidener figuur. Schmitt heeft zelfs nog een geheim in het verhaal weten te vlechten. Un soir de décembre was misschien een interessanter boek geweest als het verhaal compacter was geweest. 

Wat mij betreft is de bundel van Eric-Emmanuel Schmitt het mooiste boek over lezers. Schmitt heeft ook Odette Toulemonde (2006) geschreven, een verhaal over een lezeres die daadwerkelijk een relatie krijgt met een schrijver. Ook dat verhaal (en de verfilming ervan) is een echte aanrader.

Delphine de Vigan (2005), Un soir de décembre, 186 p.

Eric-Emmanuel Schmitt (2011), Crime parfait/Les mauvaises lectures, 138 p. (oorspronkelijk verschenen in La rêveuse d’Ostende, 2007).