La saison de l’ombre – Léonora Miano

West-Afrika, achttiende eeuw. Een onbekende groep mensen heeft het dorp van de Mulongo-stam aangevallen en 12 mannen ontvoerd. De inwoners van het dorp tasten in het duister over de toedracht van de ontvoering en het lot van de mannen, maar heeft voor de zekerheid de moeders van de slachtoffers bij elkaar in een afgelegen hut gezet. Je weet maar nooit of zij er iets mee te maken hebben.

Heel langzaam ontvouwt het verhaal van de ontvoering zich in La saison de l’ombre, het boek dat de van oorsprong Kameroenese schrijfster Léonora Miano in 2013 de Prix Fémina opleverde. Verschillende leden van de stam vertrekken uit het dorp en gaan op zoek naar de verdwenen mannen. De zoektocht voert ze naar de “hommes aux pieds de poules”, de Europese slavenhandelaren die slaven kopen van West-Afrikaanse stammen.

La saison de l’ombre werd in de Franse pers omschreven als een odyssee, een zoektocht die langs allerlei gevaren voert en uiteindelijk een verandering teweegbrengt in de personages. Die omschrijving klopt heel aardig: de personages krijgen gevaren te verduren als drijfzand, een overstromende rivier, ziekte en gevangenschap. Toch is het moeilijk te bepalen of de personages zozeer veranderen in de loop van het verhaal. Miano heeft namelijk gekozen voor een opzet waarin verschillende personages gevolgd worden. Als een mozaïek komen de lotgevallen van de  personages bij elkaar. Zo duikt de notabele Mutango, die gevangen wordt genomen als hij zijn dorpsgenoten gaat zoeken, aan het eind van het boek weer op in de episode waarin Eyabe op weg is naar de kust. Omdat we Mutango nu echter vanuit het perspectief van Eyabe zien, weten we niet of hij echt een ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Miano roept met haar roman een onbekende wereld op, waarin de natuur en de geestenwereld de belangrijkste bronnen van informatie zijn voor de leden van de Mulongo-stam. De slavernij in West-Afrika wordt vanuit een Afrikaans perspectief bekeken. Een heel andere invalshoek dan bijvoorbeeld The Book of Negroes (2007) van Lawrence Hill, dat zich voornamelijk in het Westen afspeelt en waarin de hoofdpersoon Aminata haar Afrikaanse ervaringen relateert aan wat ze meemaakt nadat ze de oceaan is overgestoken.

Het perspectief dat Miano heeft gekozen, maakt het verhaal minder meeslepend dan de genoemde roman van Lawrence Hill. De delen waarin wordt uitgelegd hoe de geesteswereld van de Mulongo’s in elkaar zit, doen aan als een lesboek. Daar staat tegenover dat de actiescènes fantastisch geschreven zijn. Met name de geweldsscènes zorgen voor kippenvel.

Hoewel La saison de l’ombregeen meeslepend boek is, is het terecht dat het de Prix Fémina heeft gewonnen. Het biedt een andere blik op de slavenhandel en voert de lezer mee naar onbekend terrein.

 

Léonora Miano, La saison de l’ombre, Paris, 2013, 240 p.

vertaling door Eva Wissenburg: Hoe lang nog duurt de nacht, Amsterdam, 2015, 238 p.