De roman Monument national (2022) begint onheilspellend. Om het hek van een kasteeltje in Frankrijk verdringen nieuwsgierigen elkaar om een glimp op te vangen van de familie van de acteur die onlangs is overleden. Als het kasteeltje vergeleken wordt met le Petit Trianon, het achttiende-eeuwse kasteeltje op het landgoed van het kasteel van Versailles, weten we het wel. Het gaat hier over vergane glorie. Van het eens zo machtige koningshuis van Frankrijk resteert immers niets meer dan de oude kastelen.

Wie de eerdere boeken van Julia Deck (1974) las, weet dat het verhaal weleens cynisch zou kunnen zijn. In haar roman Propriété Privée (2019) schetste ze een somber beeld van de hedendaagse Franse maatschappij, waarin mensen zich verschansen in hun eigen huis en noaberschap ver te zoeken is. Ook Viviane Elisabeth Fauville (2012) is weinig hoopgevend. Een vrouw die erg eenzaam en verward is, heeft haar psychiater vermoord. Hoe is dat zo gekomen?

Het werk van Julia Deck is niet onder een noemer te vatten. Er zit satire in, maar het heeft ook trekken van detectives. Wat opvalt, is haar compacte schrijfstijl. De romans die ze schrijft lijken qua omvang meer op novelles, maar hebben opvallend veel inhoud. Zo gaat Momument national onder meer over gele hesjes, de Macrons, corona en offshore accounts. Het boek is te lezen als een maatschappijkritiek, zonder dat alles zo expliciet uitgesproken wordt.

Monument national gaat over de familie van Serge Langlois, een acteur die zijn grootste gloriedagen achter zich heeft liggen maar nog altijd een bekend en geliefd acteur is. Die bekendheid heeft hij ook te danken aan zijn familie. Zijn zoveelste echtgenote Amber is net zo oud als Serges dochter. Amber en Serge hebben een dochtertje geadopteerd uit Centraal-Azië, waarmee Amber pronkt op haar Instagramaccount. Net als met haar man, en haar inwisselbare schoothondjes, en haar blingbling. Omringd door de luxe auto’s van Serge, de designeraccessoires van Amber en de glanzende inrichting van hun kasteel, hebben de Langlois’ niet door wat ze boven het hoofd hangt: “Enfoncés dans le Louis XVI, nos parents reprenaient du champagne. Ils savouraient la bienheureuse ignorance des dernières secondes avant le couperet.”

Eigenlijk is het “nationaal monument” Serge Langlois al lang over zijn hoogtepunt heen. De familie begint dat echter pas te zien als ze zich inlaat met een paar volkse types uit een arme voorstad van Parijs. Een van hen is een fanatieke gilet jaune en vertegenwoordigt een bepaalde onvrede in de Franse maatschappij die de familie Langlois totaal ontgaat. 

Het is lastig om het verhaal samen te vatten. Er gaat iemand dood, je zou het kunnen lezen als een soort Cluedo. Maar uiteindelijk zit de spitsvondigheid van dit boek vooral in alle kleine, rake verwijzingen naar de Franse maatschappij. Zo doet Serge Langlois erg denken aan de inmiddels overleden zanger Johnny Hallyday, die ook met een veel jongere vrouw was getrouwd en twee dochters uit Vietnam had geadopteerd. Zijn laatste huwelijk werd bekrachtigd door toenmalig president Sarkozy. In Monument national komen de Macrons op visite als Serge Langlois jarig is, wat natuurlijk breed wordt uitgemeten in de media. Het bezoek aan de in volkse kringen aanbeden acteur moet ten goede komen aan het imago van president Macron, die als stijf en elitair bekend staat. 

Monument national is erg Frans, maar ik denk dat ook de Nederlandse lezer veel zal herkennen. Gehypte beroemdheden, populisme, sociale onvrede, dat kennen we hier natuurlijk ook. Het boek is ook in een prachtige Nederlandse vertaling verschenen bij Uitgeverij Vleugels. Zeer aan te bevelen!

Julia Deck (2022), Monument national, Paris, Editions de Minuit, 208 p.

Vertaling door Nathalie Tabury: Nationaal monument, Bleiswijk, Uitgeverij Vleugels, 156 p.